Skąd się bierze ból i jaki ma cel? Dlaczego boli?
Za koordynowanie właściwej pracy organizmu człowieka odpowiada układ nerwowy. Można powiedzieć, że to on chroni nasz organizm przed potencjalnym zagrożeniem, jakie mogłoby doprowadzić do przerwania ciągłości tkanek i tym samym spowodować ograniczenie naszego funkcjonowania. To właśnie układ nerwowy odbiera i analizuje bodźce zewnętrzne (z naszego otoczenia) oraz bodźce wewnętrzne (z organizmu). Odpowiada więc za to: co, kiedy, jak i dlaczego odczuwamy. Jednym z bodźców są wrażenia związane z odczuwaniem dyskomfortu/bólu. Ponieważ każda komórka naszego ciała jest unerwiona, to, z osteopatycznego punktu widzenia, każdy jego region może być potencjalnym źródłem bólu.
Za odczuwanie bólu odpowiada autonomiczny układ nerwowy (AUN), który koordynuje funkcjonowanie procesów życiowych poza naszą świadomością. Pod wpływem bodźców aktywuje on m.in. układy hormonalny, krążenia czy oddechowy. Ma to na celu uzyskanie zmian dostosowujących funkcjonowanie organizmu do aktualnej sytuacji (mechanizm reagowania na stres). Powtarzający się bodziec (zarówno zewnętrzny, jak i wewnętrzny), odbierany jako stanowiący potencjalne zagrożenie, powoduje nadmierną „czujność” układu nerwowego (powtarzane czynności – w życiu codziennym, w pracy zawodowej). W efekcie obniżony zostaje próg pobudzenia układu nerwowego związanego z odczuwaniem bólu. Oznacza to, że nawet niewielki wysiłek lub jakakolwiek inna, nawet lekka, aktywność ruchowa może wywołać odruchowy (obronny) wzrost napięcia mięśniowego i doprowadzić do ograniczenia funkcjonowania. Mechanizm ten związany jest z fizjologicznym funkcjonowaniem tkanki łącznej (m.in. powięzi), która łączy się bezpośrednio z AUN. Mechanizm ten również tłumaczy w jaki sposób osteopatyczna praca wpływa na jakość funkcjonowania układu nerwowego.
Ból należy rozpatrywać w kilku kategoriach:
- Tzw. „wczesny ostrzegacz” – ból wyzwalający odruch „wycofania się”, zapobiegający uszkodzeniu ciała (np. kiedy niechcący dotykamy czegoś bardzo gorącego, to zanim zdążymy sobie uświadomić ten fakt, część naszego ciała jest dawno oddalona od źródła gorąca). Najczęściej jest to ból ostry i zlokalizowany na niewielkim obszarze;
- Ból pojawiający się po uszkodzeniu tkanek (po urazach) – jego zadaniem jest ograniczenie ruchu w danej okolicy po to, by umożliwić jej naprawę. Początkowo to ból ostry i zlokalizowany, który w sytuacji dłuższego utrzymywania się w czasie może być odczuwany w innych miejscach niż miejsce urazu;
- Chroniczny – utrzymujący się od dłuższego czasu, najczęściej uogólniony, wynikający ze złego funkcjonowania układu nerwowego (niewłaściwego przetwarzania informacji); może wpływać na stan psychiczny (prowadzić do zaburzeń nastroju, problemów ze snem, stanów lękowych, depresji). Z punktu widzenia osteopaty ma on miejsce wtedy, gdy dana część ciała nie porusza się tak jak powinna. Ból chroniczny ma miejsce w takich sytuacjach, jak:
- ból fantomowy (po amputacjach),
- napięciowe bóle głowy, dolegliwości ze strony stawów skroniowo-żuchwowych,
- chroniczny ból miednicy u kobiet – bolesne menstruacje, bolesność podczas stosunku (dyspareunia), zaburzenia ze strony pęcherza moczowego,
- chroniczny ból miednicy u kobiet i mężczyzn – zaburzenia pracy jelit (zespół jelita drażliwego), wzdęcia, zaparcia,
- ból psychosomatyczny – stany depresyjne, wzmożona pobudliwość mięśni w całym ciele.
Im prędzej osteopata będzie mógł zadziałać w celu redukcji bólu, tym mniejszy będzie wpływ bólu na stan emocjonalny pacjenta. Dodatkowo potrzebnych będzie do tego mniej wizyt.
Ból jest odczuwany i opisywany przez pacjenta zawsze subiektywnie. Osteopata nie ma możliwości czucia tego, co czuje pacjent. Na podstawie własnych obserwacji w pracy osteopatycznej wiem, że im delikatniejsza jest terapia (delikatne oddziaływanie na tkankę łączną), tym lepiej reaguje organizm/układ nerwowy pacjenta. W zależności od przyczyny i czasu pojawienia się bólu, osteopata dobierze odpowiednie postępowanie terapeutyczne. Pozwoli to osiągnąć efekt przeciwbólowy poprzez stonowanie wrażliwości układu nerwowego.
Podsumowując, przybliżę, z osteopatycznego punktu widzenia, zależność pomiędzy bólem pleców, a zawartością brzucha. Wiemy, że jama brzuszna znajduje się na tym samym poziomie co odcinek lędźwiowy kręgosłupa. Mocno upraszczając – narządy układu pokarmowego są „przyczepione” do przedniej ściany pleców za pomocą tkanki łącznej. W związku z tym, że tkanka ta warunkuje ich swobodny ruch i położenie oraz bezpośrednio łączy się z AUN to, jak już wcześniej wspomniałem, wszelkie niewłaściwe dla układu nerwowego bodźce powodują reakcję obronną prowadzącą do wzmożonego napięcia mięśni, np. tych przykręgosłupowych! Dla naszego układu nerwowego układ pokarmowy jest ważniejszy dla podtrzymywania życia niż mięsień. Taka sytuacja może prowadzić do tego, że bolą plecy i ograniczają nasze funkcjonowanie, a problem tkwi w zmianie swobody ruchu narządów jamy brzusznej.
Pamiętajmy! Ból jest naszym sprzymierzeńcem, ponieważ nas chroni! Nie powinno się go jednak pozostawiać zbyt długo bez oddziaływania. Naszym celem powinno być dotarcie do przyczyny bólu i jej wyeliminowanie – całkowicie lub w maksymalnie możliwym stopniu. Pomóc może w tym właśnie osteopata.
Zapraszam do gabinetu Twojego osteopaty.